Ажиглах чадварын сайн муугаас хүн хүн янз янз байна. Анхаарах чадвараар алмай хүн
"ойгоор явлаа ч түлээ олж хардаггүй" гэсэн росын зүйр үг байдаг юм. Эртний Израйлын ухаантан
Соломон "ухаантны нүд толгойдоо байдаг, мунхаг хүн мухар сохор явдаг" гэжээ.
Бас Самуэль Жонсон, Италиас дөнгөж буцаж ирсэн жентельменд хандаж :Миний суудаг
Хамстедт гудамжинд (Лондонгийн нэгэн гудамж, урлагийнхан олноороо суудаг)
амьдардаг хүмүүс дотор ч европ руу аялалд хошуурагчдаас эрдэмтэн хүн илүү олон байдаг юм
шүү" гэжээ. Ерөөс хүний сэтгэл нүдтэй адилхан гайхалтайгаар юмс үзэгдлийг харж нэвтэрч
чаддаг. Хөнгөн хуумгай сэтгэдэгхүнд юу ч харагддаггүй харин ухаантай, гүнзгий ухаарч ойлгох
чадвартай хүн нүдний өмнө юмс үзэгдэл рүү гүнзгий нэвтэрч түүний цаад мухарт буй үнэнд тулж
хүрдэг ажээ.
Галилейгээс өмнө ч оосорны үзүүрт уясан туухай савлахыг харсан хүмүүс олон. Гэвч энэ
баримтын хичнээн чухлыганхаарсан хамгийн анхны хүн нь Галилей байлаа.
Нэг удаа Пизагийн их сүмийн манаач дээврээс өлгөсөн чийдэнгийн тоосыг арчаад, чийдэнг
савлуулж орхиод явжээ. Тэр үед 18 настай байсан Галилей чийдэн савлаж байхыг анхааралтай
ажиглаж түүнийг цаг хугацааны хэмжүүрт хэрэг болох болов уу гэж бодож эхлэсэн байна. Түүнээс
хойш тавин жил судалгаа хийн хүч чармайлт гаргасны үр дүнд тэрээр цагийн дүүжмэг бүтээжээ.
Түүний нээлт бидний амьдрал болон физикийн шинжлэх ухаанд томоохон
зүйл болсон юм.
Бас Галилей, тохиолдоор Нидерландын нүдний шилчин алс холын юмыг ойроос харж
буй мэтээр хардаг хэрэгсэл бүтээж түүнийгээ Морис гүнтэнд өргөн барьжээ гэсэн яриаг
тохиолдлоор сонсчээ. Галилей тэрхүү хэрэгслийн бүтцийг сэтгэж, удалгүй холын зайн дуран авай
бүтээв. Түүний ачаар орчин үеийн одон орон судлалын анхны алхам хийгдсэн билээ.
Хэрвээ Галилей үзсэн харсан зүйлээ сэтгэж ухааралгүй, бусдын яриаг хүртэгч төдий байдлаар
сонсож суудаг хүн байсансан бол иймэрхүү нээлт огт гарахгүй гэдэг нь маргаангүй юм.
Хоёр мянганыг элээж байж цэцэглэх цэцэг ч бас байдаг Гүн гүнзгий анхааралтай ажиглаж сэтгэдэг
хүмүүс ухаалаг нүдээр юмс үзэгдлийг нэвт шувт хардаг учир ердийн жирийн үзэгдлээс ч чухал
утга санааг сугалж гаргаж чаддаг .
Колумб шинэ тив нээхээр урт удаан аян замд гарсан авч зорьсон тив нь тийм амархан
үзэгдсэнгүй. Далайчид сэтгэл дундуур болж, хөлөг онгоц дотор таагүй уур амьсгал дэгдэж эхлэв.
Нэгэн өдөр Колумб хөлөг онгоцны хойт хавьд далайн ургамал урсаж явахыг олж харжээ. Энэ нь эх
газар ойрхон байгаагийн тэмдэг аж. Тэрээр далайн энэхүү өчүүхэн ургамлын ачаар эрж хайж явсан
шинэ тив нь ойрхон байна гэдгийг хөлгийн багийнхандаа итгүүлж, үймээн самуун гарахыг
урьдчилан зогсоосон гэдэг.
Иймэрхүү баригдахтай үгүйтэй , өчүүхэн жижиг зүйл ч үнэхээрийн их хэрэг болох
тохиолдол олон байдаг. Тиймээс бизнесийн тухайд ч, урлаг, шинжлэх ухааны тухайд ч, бас бусад
салбарт ч жижиг сажиг зүйлийг нарийвчлан ажиж байх нь амжилт олохын нууц болдог.
Хүний мэдлэг гэдэг жижиг баримтуудын цуглуулгаас өөр юу ч биш. Олон үеийн турш
хүмүүс аахар шаахар мэдлэгийг цуглуулан хурааж ирсэн билээ. Ийм мэдлэг хийгээд туршлагын
тасархай цугларсаар удалгүй агуу том пирамидыг барьж босгосон юм.
Эхэндээ тийм ч чухал гэж тооцогдоогүй зүйл алсдаа маш том үүрэг гүйцэтгэх болсон жишээ ч
олон бий.
Эртний Грекийн математикч Аполлониус тэр үедээ конусын
огтлолцлыгтодорхойлчихоод байв. Гэвч энэхүү тодорхойлолт хоёр мянган жил хэмээх үнэхээрийн
ухаан алдам хугацааны дараа л далайн аяллын технологит хэрэглэгдэх болсон билээ. Үүнтэй адил
эртнээс нааш олон математикч шулууны болон гадаргуутай холбоотой олон хийсвэр онолыг
батлахын тулд чөмгөө дундалж байлаа. Өнгөц хүмүүсийн нүдэнд тиймэрхүү судалгаа огт ашиггүй
зүйл хэмээн бууж байсан байж магадгүй юм. Гэвч тэдний байнгын хичээл зүтгэл байгаагүй бол
одоо үеийн нээлт ер нь байх байсан болов уу даа.
