Monday, October 25, 2010

Сурах эрмэлзлэлээр шатаж яваа хунд хаалт байдаггүй



Гаслант ядуу амьдралтай ч эр зориг хийгээд тэсвэр тэвчээрээ шавхан гаргаж, түүндээ дөрөөлөн улмаар
амжилт олсон уран бүтээлчид олон билээ. Нөгөөтэйгүүр ядуугийн зовлонгоо тэсч чадалгүй хийсч унасан
хүмүүс ч цөөнгүй бий. Зураач Жон Мартин ховорхон гэмээр туйлын ядуу амьдралыг биеэрээ туулсан нэгэн
билээ. Анхныхаа томоохон бүтээлээ туурвихаар ид ажиллаж байх үедээ тэрээр нэг бус удаа өлсч үхэхийн
ирмэгт тулж очиж байжээ. Нэг удаа өөрт нь ердөө ганцхан шиллингийн зоосноос өөр юм байсангүй. Тэр
зоос гайхамшигтай гялгар байсан тул ямагт гараасаа салгалгүй барьж байсан боловч аргаа барсан тэрээр
түүгээрээ талх авч идэхээр явжээ. Талхаа аваад буцах гэж байтал дэлгүүрийн хүн гэнэт Мартины гараас
талхаа булааж авчээ. Тэгээд төлөхөөр өгсөн мөнгийг нь чулуудаад буцаах нь тэр. Гэрэл ойн гялалзаж байсан
өнөөх зоос ядуу зураачид хэрэг болсонгүй. Учир нь тэр хуурамч зоос байсан ажгуу. Оромжиндоо буцаж,
тэндээс эрж хайж байж өчүүхэн талхны үйрмэг олж, түүнийг үмхэж өлсгөлөнгөөс аврагдсан гэдэг.
Ийм бэрх нөхцөлд ч Мартин зургаа бүтээхээр улайрч, бүхий л чадлаараа сэтгэлгээгээ
шавхаж байлаа. Цөхрөлтгүй хичээн оролдож, бас бололцоог алдалгүй барьж байх зориг түүнд
байсан. Хэдэн өдрийн дараа бүтээлээ зарлахад хүмүүс түүний бүтээлийг шагшин магтаж алдар нэр
нь түгжээ.
Ямар ч тохиолдолд хичээл зүтгэлээрээ төрөлхийн билэг авъяасаа улам додомдсоор байх
ахул, өөрийгөө хамгаалах хүч чадал заавал суудаг байна. Хичнээн аажуу удаан байлаа ч заавал
алдар нэр хүрч ирэх нь лавтай юм. Олон агуу их уран бүтээлчидтэй нэгэн адил, Мартины амьдрал
ч үүнийг тодорхой харуулж байна.
Уран зураг, барималтай нэгэн адил хөгжимд ч бусдаас цойлон гарахын тулд хичээл зүтгэл
болон шаргуу оролдлого нэн чухал юм.
Хендел ядрахаа мэдэхгүй, цөхрөлтгүйгээр ая зохиох гэж зүтгэж байлаа. Ялагдал хүлээж
гансрал гутралын байдалд орох тусмаа тэрээр хүчээ улам бүр шавхан дайчилж байлаа. Нэг удаа
өрд баригдаж, бэрх ичгүүр гутаал амссан ч, түүнд огт гуньсангүй.
Тэр жилээ тэрээр"Саул" "Египедийн израйльхүн","Драйдений магтуунд зориулсан
аялгуу", "Арван хоёр дугаар концерт", "Аргосын Жюпита" дуурь зэргийг зохиосон бөгөөд эдгээр
нь цөм түүний оргил бүтээлүүдийн тоонд ордог ажээ. Нэгэн зохиолч Хенделийн тухайд:
" Тэрээр юуг ч эрэлхэг зоригтойгоор давж гарч чадаж байв. Хэний ч тусламжийг авалгүй
ганцаараа арван хоёр хүний ажлыг хийж гүйцэтгэсэн" гэжээ.
Хайндон өөрийн урлалын тухай: "нэгэн сэдэв зурсхийн орвол эцсийг нь хүртэл түүний
араас мөрдөх нь чухал" гэжээ. Моцарт "ажил л миний хэмжээлшгүй баяр баясгалан байдаг" гэж
өгүүлсэн байдаг.
Бетховены хэлэх дуртай үгийг доор сийрүүлбэл: "Сурах эрмэлзлэлээр шатсан авъяаслаг,
хичээл зүтгэлтэй хүнд "энд хүрээд зогсоё" хэмээх хаалт байдаггүй".
Нэг удаа төгөлдөр хуурч Мошиэлс Бетховенд нэгэн дуурийнхаа төгөлдөр хуурт зориулсан
аяны ноотоо гардуулсан бөгөөд түүнийхээ эцсийн хуудасны өнцөгт "Бурхны авралаар эсэн мэнд
дуусах болтугай" гэж бичсэн байлаа. Түүнийг нь харсан Бетховен тэр дор нь үзгээ авч түүний доор
ийн таталгажээ: " Бурханд найдах нь юу вэ. өөрийнхөө хүчээр өөрийгөө аврагтун".
Энэ үг л уран бүтээлч Бетховены амьдралаараа туулсан, хамгийн ойр дотны уриа лоозун нь болж
байсан гэдэг .

Friday, October 22, 2010

Ажилла! ажилла! бас дахиад ажилла!



Гоц авьяастайгаа өөрөө хүлээн зөвшөөрдөг залуучуудад өвөрмөц зан төрхтэй нэгэн байхад эрх
танхил ч ажилдаа улайрдаг зантай нь ч олон байдаг. Харин Уилки бол тэднээс өөр байлаа. Тэрээр
цөхрөлтгүй, тогтвортой хичээн зүтгэсээр ирсэн билээ.
"Миний амжилт төрөлхийн билэг авъяас гэхээсээ илүү, газар мөлхөж буй мэт шаргуу зүтгэлийн үр юм.
Миний зураг сайжирсны шалтгааныг ганцхан үгээр илэрхийлж болно. Өөрөөр хэлбэл шантрахгүй
хичээллэсэн учраас тэр юм" гэж тэрээр өгүүлсэн байдаг.
Хожим Уйлки Лондонгоос явж хямдхан сууцанд амьдрах зуур "Тосгоны улс төрчид" хэмээх зураг зурсан
байна. Энэ зураг сайн үнэлэлт авч, зургийн захиалга ч өсчээ. Гэсэн ч тэрээр урт удаан хугацааны туйлын
ядуу буурай амьдралтай эвлэрэхээс өөр аргагүй болсон юм. Учир нь тэрээр зургаа бүтээхдээ хэтэрхий их цаг
хугацаа байсан тул тэрхүү зураг нь зарагдлаа ч ихэнхдээ ашиг болж чаддаггүй байлаа.
Үнэндээ, тэрээр нэг ширхэг зураг зурахад урьдчилан сайн судалж, хичээнгүйлэн бэлтгэл хийнэ.
Нэг амьсгаагаар зураад гаргадаг зураг нэг ширхэг ч байгаагүй бөгөөд, олонхи зургаа зурж дуусгахад нэлээд
хэдэн жил зарцуулж байв. Зураад дууссан зургийг ч дахин дахин засвар хийж, дараа нь дахин тодруулалт
хийгээд арай гэж гараас гаргана. Ингэж л нөр их анхаарч байсан юм.
"Ажилла! ажилла! бас дахиад ажилла!" .Энэ бол Уилки-ийн лоозун байлаа. Тэрээр чалчих дуртай
уран бүтээлчийг ерөөс үздэггүй байв. Ярихдаа чадмаг хүн үр тарих төдийг бол чадаж магадгүй юм. Гэвч аль
ч үед боловсорсон үр жимсийг хурааж авах нь хэл үггүй гуйцэтгэгч маягийн хүмүүс байдаг. " Цаг үргэлж
ямар нэг ажил хийж байцгаая" хэмээж тэрээр дэмий чалчих хүмүүсийг буруутгаж, залхуу хүнийг зэмлэж
байлаа. Нэг өдөр найздаа ийн ярьжээ:
Уилки Шотландын урлагийн академид сурч байхад, тэр үеийн захирал нь зураач Леонарс-ын үгийг
оюутнууддаа сонсгох дуртай байсан гэнэ.
"Та нар билэг авъяастай юм бол хичээл зүтгэл түүнийг чинь улам бататгаж өгнө. Хэрвээ авьяасгүй бол
хичээл зүтгэл түүнийг орлох болно", "Тийм учраас л" гэж Уилки үргэлжлуүлэн ярьдаг байжээ. "Би чадлаараа
хичээж зүтгээд үзье гэж шийдсэн юмаа. Билэг авъяас үгүй гэдгээ өөрөө түмэнтээ сайн мэдэж байсан
болохоороо..." гэжээ.

Thursday, October 21, 2010

2.Өөрийгөө эзэмдэх сэтгэлийг ургуулж тордох тухайд



Сийлбэрчин Жон Флексман Лондонд гөлтгөнө (гипс) эдлэлийн жижиг худалдаачны гэр бүлд
төржээ. Бага байхаас өвчинд ээрэгдэж, дэлгүүрийн лангууны сүүдэрт нуруун дороо дэр ивэж зураг зурах,
ном унших зэргээр цаг өнггөрөөж суудаг байв.
Нэг өдөр Флексманд үнэн алдартны шашны нэгэн лам Хомер-ын шүлгүүд хийгээд Сервантес-ийн
"Дон Кихот" номыг уншуулахаар өгчээ. Тэрээр ялангуяа Хомерын бүтээлийн бүх ботиудыг шимтэж
баатарлагийн үзэлд сэтгэл татагдан баатруудынх нь дүрийг бүтээе хэмээн сэтгэл шуударчээ.
Гэтэл түүний анхны уран бүтээл нэлээд эв хав муутайхан болсон гэнэ. Гэвч хүүгийнхээ бүтээлээр бахархсан
аав нь нэгэн сийлбэрчинд үзүүлтэл тэрхүү алдартай сийлбэрчин маань "хн, хн" хэмээн хамар дотроо
дуугарахаас өөрийг үзүүлсэнгүй нүүр буруулан оджээ.
Харин Флексман хүүд уран бүтээлч хүнд байх шилдэг чанарууд бүрдсэн байв. Өөрөөр хэлбэл
хичээл зүтгэл хийгээд тэсвэр тэвчээр гэх мэт. Тэрээр тээнэгэлзэх юмгүй уншиж судласаар бас зураг болон
сийлбэр бүтээхээр чармайж байлаа. Түүний эхний үеийн бүтээлүүдээс хэд хэд нь өнөөг хүртэл хадгалагдаж
ирсэн бөгөөд-тэдгээр нь гайхалтай бүтээл биш ч гэсэн тэр үеийнх нь агуу их тэсвэр тэвчээртэй хичээл
зүтгэлийнх нь ул мөр яах аргагүй тодоос тод үлдсэн байдаг юм.
Түүнд ганцаараа хөл дээрээ босч чаддаг болтол урт удаан хугацаа шаардагдсан билээ. Эхэндээ
нарсны мөчрөн таяг тулж дэгэн догон алхдаг байв. Улмаар таягаа орхиж, явдаг болтлоо өсч хөгжсөн байна.
Амжилт олохоор шийдэж, хичээл зүтгэлийнхээ үр дүнд итгэлтэй байх тухайд
Зураач Дэвид Уилки-ийн амьдрал ч оролдлого зүтгэл, чармайгч төлөвөөр дүүрэн ажээ.
Шотландын, үнэн алдартны шашны санваартны гэр бүлд төрсөн
тэрээр бүр багаасаа уран сайхны авъяасаа харуулжээ. Сургууль дээрээ хойрго, тааруухан сурагч мөртлөө,
хүнийг зурах болохоороо гайхалтай нямбай болно. Бүрэг дуугайхан бага наснаасаа эхлэн тэрээр эрчимлэг
зан чанарыг биедээ нууж байжээ. Тэр чанар нь амьдралынх нь туршид түүний онцлог шинж болсон юм.
Тэрээр цаг ямагт зураг зурах бололцоо нөхцлийг хайж байдаг байлаа. Сүмийн хана, голын захын
элс зэрэг нь түүний зорилгоо биелүүлдэг дуртай газар нь байв. Ямар ч зүйл байсан арга эвийг нь олох
төдийд зураг зурахад хэрэг болдог аж.
Галын шилээврийн хугархай модоор бийр хийж, зөөлөн чулуугаар дэлгэц хийж, ноорхойг хэдэрсэн
гуйлгачинтай дайралдвал шууд л тэр хүн, зургийнх нь сэдэв болно.
Бусдын гэрт очихоороо хананд нь эрээчиж орхидог тул, ханаа хараад нөгөө жаалхүү Уилки ирээд явжээ
гэдэг нь төвөггүй ойлгогддог байсан гэнэ. Тэр ч байтугай цэвэр цэмцгэрт дуртай эхнэрүүд дураараа занд нь
уурсаж байсан бололтой.
Эцгийнх нь хувьд санваартан хэмээх ажил үүрэг гүйцэтгэх тул, зураач гэх мэт "нүгэл ихтэй" ажилд
туйлын дургүй байв. Тийм боловч хүүгийнхээ шийдлийг өөрчлөхдөө тулсангүй, эцэст нь хүү нь зураач
болохоор бэрхшээл төвөгтэй өгсүүрзамаар шийр заан авирах болсон билээ.
Тэрээр Шотландын урлагийн сургуульд орохоор санал тавьсан ба бүтээл нь бүдүүн болхи тул учир
дутагдалтай гэдэг шалтгаанаар зөвшөөрөгдсөнгүй. Гэсэн ч улам илүү шилдэг бүтээл туурвитлаа хичээн
зүтгэсээр удалгүй амжилттай тэнцсэн байна. Элсэн орсноосоо хойш ч түүний ахиц дэвшилт алгуур удаан
байсан ч хөрөг зураг урлахаар шимтэж буй түүний өөрийнх нь дүр зураг амжилт олохоор шийдэж, хичээл
зүтгэлийн үр дүндээ баттай итгэлтэй

Tuesday, October 12, 2010

Цаг ямагт хамгийн сайнд хүчээ зориулж, алхам алхмаар урагшлаарай



Байгалийн зураач Тигпег "Английн Клауд" хэмээн нэрлэгдэж ирсэн бөгөөд, бүтээлийн онцлог нь язгуур
шинждээ бус түүний амьдралдаа хөлөө олж өндийж ирсэнтэй нь ижилсэх тал ихтэй байдаг. Тurner бас л
ажил хийж мөнгө олж, суралцсаны эцэст алдар нэр олсон уран бүтээлч билээ.
Түүний эцэг нь Лондонд үсчний газар эрхэлж байсан учир, тэрээр хүүхэд байхаасаа ажилд нь тусладаг
байлаа. Нэг өдөр тэрээр мөнгөн цар дээр сийлэх хээний загвар хийж байхад нь нэгэн үйлчлүүлэгч тааралдаад
тэрхүү зурагны сайхан болсныг сонирхож, зургийн авъяасыг нь хөгжүүлж үзвэл яасан юм бэ? хэмээн эцэгт
нь зөвлөжээ. Энэ явдлаас санаа авч Тurner зургийн зам руу хөл тавьсан ажээ.
Залуу уран бүтээлчдийн дийлэнх нь зам зуураа олон бэрхшээлтэй тулгардагтай нэгэн адил Тигпег ч
тэр жишгээс тойрсонгүй. Түүгээр барахгүй тэрээр ядуу байсан тул зовлон бэрхшээл бүр ч их байлаа. Тэрээр
зураг урлахын зовлонг тоолгүй, ясаа гартал боловсрохуйд зүтгэв.
Бусдын зургийг будаж өгөх мэтийн ажил байсан ч зөвшөөрч нэг оройдоо хагас крон олж, түүгээрээ
оройн хоол иддэг байлаа. Тэрээр ийнхүү мөнгө олохын зэрэгцээ мэргэжлийн технологи эзэмшиж байв. Бас
аяллын хөтөлбөр болон хэвлэлийн газрын хүсэлтийг зурж, номын зургийн ажлыг ч хүлээн авч, түүгээрээ
өчүүхэн бага мөнгө олдог байлаа. "Тэр үед, үүнээс өөрөөр явах зам надад байсан болов уу? Энэ л миний
хийж чадах хамгийн сайн дасгалын арга байсан юм" гэж хожим өгүүлж байжээ.
Тэрээр өөрт нь таарч тохирохгүй ажлыг ч анхааралтай хянамгай гэгч нь хичээнгүй хийдэг байв.
Цаг ямагт хамгийн сайнд хүчээ шавхаж өмнө хийснээсээ нэг хоёр алхмаар урагшилсан зүйлийг зурж бутээе
хэмээн чармайсан юм. Түүнтэй адилхан ажил хэрэгт хичээнгүй хандвал хэн ч гэсэн нүдэнд нь харагдсаар
буй өсөлт дэвшилтэд хүрэх нь дамжиггүй.
Тurner-ийн зургийн авъяас ийнхүү өсч дэвжсэн юм. Харин түүний тухай үүнээс илүү магтах нь
илүүц байж магад. Яагаад гэвэл, бидний үед хадгалагдаж үлдсэн түүний бүтээлүүд түүний алдар нэрийн
баттай хөшөө дурсгал болж байгаагаас тэр билээ.

Tuesday, October 5, 2010

Зовсны эцэст ялж дийлж олсон зүйл л жинхэнэ байдаг



Төрөлхийн билэг авъяастай төрсөн хүнд ч урлагийн хүрээгээ тэлэхэд нь урт удаан жилийн тасралтгүй
хичээл зүтгэл хэрэгтэй. Балчир бага насандаа тэнгэрийн хүү хэмээн нэрлэгдэж байгаад, түүний дараа
авъяасаа сэлбэхээ алгуурлаж, эцэст нь "жирийн хүн" болж хувирсан жишээ олон бий.
Үүний томоохон жишээ нь зураач Бенжамин Вэст билээ. Тэрээр ердөө долоохон насандаа эгчийнхээ дүүжин
орон дээр унтаж буй хүүхдийг хараад, түүний үзэсгэлэнтэйд сэтгэл хөдөлж, яаран цаас бэлдэж, нялх
хүүгийн царайг зурж эхэлсэн гэдэг. Энэхүү багахан зүйлээр түүний уран бүтээлчийн авъяасын тухай дэлхий
даяар шуугиж , гоц авъяастай жаал хүүгийн алдар нэр хангалттай өсчээ. Харин хэтэрхий эртэдсэн амжилт
жаал хүүгийн ирээдүйд гарзтай ҮР дүн авчирсан байна. Тэгээгүй бол тэрээр агуу их зураач болох байсан нь
дамжиггүй.
Лавтай тэрээр ихээхэн нэр алдартай байсан боловч түүнийгээ эрдэм болгон, турших алдахын
зүдүүрийг туулж байж олж аваагүй билээ. Тиймээс эцэст нь тэрхүү нэр алдар удаан үргэлжлээгүй тэгсгээд
дууссан ажээ.
Нөгөө талаар, хар бор орчинд өсч бойжлоо ч түүндээ сөхрөлгүй оролдож хичээсээр агуу их ур ан
бүтээлч болсон хүн олон бий.
Францын зураач Клауд Лорран хөдөөгийн ядуу гэр бүлд төрж, эхлээд нарийн боовчныд шавиар
оржээ. Түүний дараа сийлбэрчин байсан ахаасаа сийлбэрийн технолог сурч, тэндээс улмаар у ран бүтээлийн
гараагаа эхэлжээ.
Нэг өдөр явуулын нэгэн худалдаачин Клаудын авъяасыг олж харж, түүнийг Итали руу дагуулж
явах хүсэлтэйгээ хэлж ахыг нь ятгажээ. Тэрээр ахаасаа зөвшөөрөл авч Ром руу гарч, зураач Агостина Ташш-
ийн гэрт зарцаар суух болов. Ташш-аар байгалийн зургийн эрдэм заалгасан Клауд удалгүй өөрөө бүтээлээ
гаргаж эхлэлээ. Үүний үрээр олон орноор явж, зургийн авъяасаа тордсон байна. Ийнхүү Клауд олны
анхаарал татах болж, түүний алдар нэр Европ даяар түгжээ.
Клауд байгалийн янз бүрийн илэрхийллээс зургийнхаа амин сүнсийг олж авах дасгалыг цаг ургэлж хийж
иржээ. Өдрийнхөө ихэнхийг байшин барилга, газар, мод зэргийг зурж өнгөрүүлэх нь олонтоо байлаа.
Өглөөний нарнаас үдшийн бүрий болтол тэнгэрийг ажиж,нүүгээд өнгөрөх үүлсийн хувирал хийгээд нарны
гэрлийн цацрах байр байдал сэлтийг ажигладэг байлаа.
Ийнхүү цаг ямагт дасгал сургууль хийсний ачаар Клауд бага багаар зургийн чадвар хийгээд билгийн
хараагаа өргөжүүлж, улмаар "хамгийн дээд байгалийн зураач" хэмээх алдар хүндийг хүртсэн билээ.