"Цаг хугацаа гэдэг арилж үгүй болдог зүйл,арилж үгүй болохын нүгэл нь бидэнд буй"

Цаг хугацаа гэдэг арилж үгүй болдог зүйл, арилж үгүй болохын нүгэл нь
бидэнд бий. Оксфордын нэгэн коллежийн цаг дээр сийлсэн энэхүү гайхамшигтай үг шиг залуу хүмүүсийн
хүмүүжил сахилгад тохиромжтой үг үгүй юм. Мөнхийн энэ ертөнцийн үнэн дотор, өчүүхэн бага цаг хугацаа
л бидний чөлөөтэй шийдлийн мэдэлд байдаг. Тэгээд хүний амьдралтай адилхан, цаг хугацаа ч гэсэн өнгөрч
орхивол дахиад дуудан эргүүлж болдоггүй. Санваартан Жексон: "Хорвоогийн эд баялгийн тухайд бол урьд
нь ужид самуунд байдгаа барлаа ч гэсэн ирээдүйдээ арвилан хэмнэлтэд шамдаж чадвал түүгээрээ тэнцээд
авч магадгүй юм. Харин "өнөөдөр дэмий үрсэн цагийг маргаашийн цагаар зээлдэж нөхье" гэж хэн хэлж
чадах юм бэ?" гэжээ. Цаг хугацаа гэдэг ховор чухал өмч юм. Өнгөрсөн үеийн суут хүмүүс бүгдээрээ цагийг
үр ашигтай ашиглаж баялаг сэтгэлгээ болон амжилт бүтээлийг төрүүлж, тэрхүү эрдэнэсийг хойч үеийн
бидэнд үлдээж өгсөөр ирсэн билээ. Амжилт олох хүртлээ асар их цаг хугацааг тэвчин элээж, хичээн
зүтгэсээр ирсэн хүний жишээ цөөнгүй байдаг. Ньютон "Он дарааллын бичиг" бүтээлээ өөрийн санаандаа
хүртлээ арван таван удаа засварлан бичиж, түүхч Гибон "Өөрийн намтар"-ын гар бичмэлээ 9 дахин зассан
гэдэг. Хьюм "Англи улсын түүх" бүтээлээ бичиж байхдаа өдөрт 13 цаг ширээндээ суудаг байжээ.
Монтескью өөрийн бүтээлийн тухай найздаа ярихдаа: "Чи энэ номыг хоёр гурван цагийн дотор уншаад
дуусгаж магадгүй. Харин туүнийг бичихээр адгаж суух үеийн миний алжаал ядаргаа гэдэг толгойны үс цайх
шахуу бэрх зүйл байсан юм шүү гэжээ
Сэтгэлдээ орж ирсэн санаа, үзэж сонссон бодит баримтыг зайлшгүй бичиж тэмдэглэж үлдээдэг
заншлыг эзэмших хэрэгтэй. Ингэвэл хүчтэй сэтгэгдэл санаанд тод үлдэж, чухал зүйлийг марталгүй авч
хоцордог. Бэкон олон тооны гар бичмэл үлдээгээд эцэслэсэн бөгөөд түүнийгээ "бүтээлдээ хэрэглэхээр
бичиж тэмдэглэж авсан санаанууд" гэж гарчигласан байжээ.
Пай Смитт залуу байхдаа эцгийнхээ хамтаар номын үйлдвэрт очиж үзэж байсан бөгөөд тэр цагаас эхлэн
өөрийнхөө уншсан номын чухал хэсгийг товчлон авч, өөрийн шүумж сэтгэгдлээ ч бичиж буулгах заншилтай
болжээ. Тэрээр бүхий л амьдралдаа материал цуглуулахад идэвхийлж ирсэн бөгөөд "цаг ямагт суралцаж,
урагшилж, мэдлэг хуримтлуулж байх" гэж намтар бичигч хүнд ахадмаар шахам мэрийн чармайгч байлаа.
Ийнхүү бичиж тэмдэглэсэн дэвтэр нь зохиол бүтээл туурвихын сацуу эрт эдүгээгийн хэрэг явдлын гайхам
эрдэнэсийн агуулах болох нь дамжиггүй.
Нэрт эмч Жон Хантер ой тогтоох чадвараа муудахаар тэмдэглэл хийж нөхөж байсан бөгөөд
тэмдэглэл хийхийн ач холбогдлыг тайлбарлаж:"Санаандаа орсноо болон үзсэн харсанаа бичиж тэмдэглэж
авах нь худалдаачин хүн эд бараандаа тооллого хийхтэй адил юм. Түүнийг хийхгүй бол өөрийн дэлгүүртээ
юу байгаа, юу байхгүйг огт мэдэхгүйтэй адил биз дээ" гэжээ.